Kuantum Bilgisayar

Dünya dijitalleştikçe, küreselleşmeye devam ediyoruz…

Google ve IBM gibi teknoloji devleri kuantum bilgisayarlar ile ilgili araştırmalarını her geçen gün artırarak bu alana daha fazla yatırım yapıyor.

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) ve Avrupa Birliğinin de bunlardan geri kalır bir yanı yok.

Rusya ise kuantum bilgisayar yarışında 5-10 yıl geride kaldığını itiraf ederek, 800 milyon dolarlık bir bütçe ile yarışta bende varım diyerek çalışmalara başladı…

Şu an kullanılan en dandik akıllı telefonların bile, 15-20 yıl önceki en iyi bilgisayarların yaptığı işin, daha fazlasını yapabildiği çağdayız.

Teknoloji hızla geliştikçe, boyutları giderek küçülmeye devam ediyor. Kuantum bilgisayarlar, hala geliştirilmeye devam ettiği için, küçülme henüz söz konusu değil, yani şimdilik evinizde kullanamazsınız.

Evde kullanmaya gerek var mı? Bu da ayrı bir merak konusu…

30 yıl sonra kullandığımız lenslerin kuantum teknolojisiyle çalışması hayal değil!

Evinizde iş yerinizde kullandığınız bilgisayar, cep telefonu vs her şey 0 ve 1 mantığıyla çalışır. Bilgisayarların (çip) atası 0 ve 1’dir.

Yani 1’i AÇIK, 0’ı da KAPALI olarak nitelendirebiliriz…

“1 AÇIK”, “0 KAPALI”

İşte buna ikili sistem yani binary denir.

Yapılan her işlem 0-1 mantığıyla depolanır. 0 ve 1’in bulunduğu birime “bit” adı verilir.

8 tane bit’in yan yana gelmesiyle “byte” oluşmaktadır. Günlük hayatta sıklıkla kullandığımız megabyte (MB) gigabyte (GB) gibi terimler, işte bu 0 ve 1’lerin bir araya gelmesiyle oluşur.

Aslında her şey “0” ve “1” algoritmasından ibarettir!

Kuantum bilgisayarlar, günlük hayatta kullandığımız klasik bilgisayarlar gibi, “bit” birimleri yerine “qubit” birimlerini kullanıyorlar.

Yani…

Aynı anda birden fazla değer alabiliyorlar. Klasik bilgisayarların “0-1” ikili sistemiyle çalıştığını söylemiştim. Klasik bilgisayarlar da ya 0’dır ya da 1. “1 AÇIK” – “0 KAPALI”.

“Qubit” birimi 0 ya da 1 değerini alabildiği gibi, aynı anda hem “0 KAPALI” hem de “1 AÇIK” değerini alabiliyor (sütlü kahve). Yani 2 qubitlik veri tek seferde 4 farklı değeri de içerir. Qubit sayısı arttıkça güç yani hız artar…

Kısaca…

1 milyon ihtimalli bir veriyi hesaplayacaksanız. Klasik bilgisayarlar tüm ihtimalleri sırayla hesaplar (bekle babam bekle).

Kuantum bilgisayarlar ise 1 milyon ihtimali de aynı anda hesaplar...

İyi güzel de bu bizim ne işimize yarayacak?

Ailecek dünyanın en büyük otellerinden birisi olan Malezya’daki “First World Hotel”e gittiniz.

Çocuğunuz otelin içinde dolaşmak için izin istedi ve gitti, uzun bir süre bekledikten sonra çocuğunuzun otelde kaybolduğunu fark ettiniz. Çocuğunuz oteldeki odalardan birisinde ama otelde tam 6083 oda var, hepsine tek tek bakamazsınız, hadi baktınız diyelim tatiliniz çocuğunuzu aramakla geçer ve uzun olduğu kadar da yorucu olur.

İşte kuantum bilgisayar burada devreye giriyor.

6083 kişinin aynı anda tüm odalara bakıp çocuğunuzu bulduğunu düşünün.

Hayal değil!

IBM, ürettiği kuantum bilgisayarı, bulut servisi sayesinde son kullanıcıların kullanımına açtı. Üye olan herkes kullanım dersini tamamladıktan sonra bilgisayarı kullanabiliyor.

Google, John Martinis ve ekibiyle birlikte kendi kuantum işlemcilerini geliştirmeye başlamıştı. 53 qubitlik bir işlemci geliştirdikleri ve bunu yakında “Washington” adını verdikleri 1.000 qubitlik işlemci ile değiştirecekleri iddia edilmekte. Normal bir bilgisayarın 10.000 yılda yapacağı işlemi 3 dakika da yapacağı söylentiler arasında.

Ulusal Güvenlik Dairesi’nin (NSA) kuantum bilgisayarlar ile şifre kırabildiği bilinen bir gerçek…

Ülkemizde ise yerli ve milli bir firma tarafından kısıtlı imkanlarla tasarlanan bir sistem sayesinde “Paralel İhanet Çetesi” (PİÇ) mensuplarının, korumalı dosya ve dokümanlarının şifresi haftalar sürmesine rağmen çözülüyor.

Türkiye’nin en önemli üç konusu;

“Araba motoru”, “Arama motoru” ve “Kuantum Bilgisayar” olmalıdır.

___

twitter.com/trkagankaya
instagram.com/kagankayatr
facebook.com/trkagankaya