Uzlaşma 'teslim olmak' anlamına mı gelir?
Uzlaşma “teslim olmak” anlamına gelmez… Uzlaşma bazı konularda karşılıklı taviz vermektir… Tavizlerin verilmediği bir müzakereden uzlaşma çıkmaz…
Demokrasiler, farklı çıkar guruplarının özgür ve adil seçimlerle yarışıp parlamentoda temsil olundukları; özgür muhalefet partileriyle, yasamaya ve yargıya saygılı iktidarların bulundukları yönetim sistemleridir…
*
Evet…
Bir sistemi demokrasi yapan, özgür seçimlerle oluşturulan parlamento ve özgür muhalefet partileridir…
Parlamento demokrasinin kutsal mabedidir…
Parlamentoların en değerli üç görevi: Yasa çıkarmak, bütçeyi hazırlamak ve yürütmeyi denetlemektir…
*
Mecliste temsil edilen siyasi partilerin birbirlerinden farklı düşünmeleri demokrasinin olmazsa olmazıdır…
Bütün paritlerin her konuda aynı şekilde düşüdükleri, aynı yönde oy kullandıkları bir parlamenter rejim düşünülemez…
Eğer bütün parlamenterler aynı şeyi düşünüyor aynı yönde oy kullanıyorlarsa da orada tek parti rejimi vardır…
*
Parlamenterler, yasama görevlerini yaparken (Kanun çıkarılırken) karşılıklı olarak önce müzakere ederler…
Müzakere iki adımlıdır…
Bir yasa teklifi (Milletvekilleri verebilir) ya da tasarısı (Bakanlar Kurulu verir) önce ilgili komisyonda müzakere edilir…
Sonrada genel kurulda nihai müzakere yapılır…
Ve…
Oylama sonucu yasa metni kabul ya da red edilir…
*
Müzakarelerde nihai amaç asgari müştereklerde “uzlaşmak”tır…
Uzlaşma, müzakerelerin de demokrasilerin de olmazsa olmazıdır…
Hatta…
Uzlaşmak zorunluluktur…
Çünkü…
Ve az önce de dikkat çektiğim gibi siyasi partilerin her konuda farklı düşünmeleri demokrasinin olmazsa olmazıdır…
Ama…
“Uzlaşma” da demokrasinin en büyük değerlerinden biridir…
*
Peki…
Parlamentodaki siyasi partilerin her zaman uzlaşmaları mümkün mü?..
Tabii ki ve ne yazık ki değil…
Çünkü…
İki veya daha fazla çıkar gurupları (Siyasi Partiler) bir araya geldiği andan itibaren fikirler, değerler, kültürler, inançlar, yöntemler ve tabii ki çıkarlar zıtlaşır…
Ama…
Bu gerçek, demokrasilerde asıl arzulanan şeyin “uzlaşma” olduğu gerçeğini ortadan kaldırmaz…
*
Uzlaşma “teslim olmak” anlamına gelmez…
Uzlaşma bazı konularda karşılıklı taviz vermektir…
Tavizlerin verilmediği bir müzakereden uzlaşma çıkmaz…
Uzlaşmanın çıkmadığı müzakerelerde sadece “çoğunluğun” dediği olur…
Sadece çoğunluğun dediğinin olduğu (Çoğunluğun dayattığı yasalar) sistemler “özürlü, ayıplı” ve hatta “pasaklı” demokrasilerdir…
*
Uzlaşma için ne yapılmalıdır?..
Taraflar öncelikle karşılıklı konuşma adabı konusunda genel ahlâk kurallarına, demokrasiye, hukuka ve insan haklarına saygılı olmalıdırlar…
Karşılıklı konuşma adabı olmayan siyasetçiler birbirlerini dinlemeyecekleri için anlaşamazlar…
Oysa…
Uzlaşma amacıyla yapılan müzakerelerin başarısı için anlaşma ön şarttır…
Bu anlaşmayı gerçekleştirebilmeleri için ise müzakere edecek siyasetçilerin az önce hatırlattığım değerlere saygılı olmaları şarttır…
*
Peki…
Taraflar diyalog kuramaz…
Yani birbirlerini dinlemezlerse ne olur?.
Anlaşamazlar…
Anlaşamazlarsa ne olur?..
Kavga olur…
Karşılıklı hakaretleşmeler olur…
Kavga ve karşılıklı hakaretleşmeler olursa ne olur?..
Uzlaşma olmaz…
Tıpkı bizim parlamentomuzda olmadığı gibi...
Yakup MURAT
yakupmurat@gazeteciler.com
