Hazal Özvarış

“Dilenciye para vermeli mi, vermemeli mi” ikilemi yeni değil, zira sorun eski.

Osmanlı’da, örneğin, loncaya bağlı olmadan dilenmek nizama aykırı görülürken yeniçeriye bağlı bir dilenciler başbuğu vardı. Dilenci kethüdası, ‘cer kâğıdı’yla dilenme vizesi alan dilencileri denetlerken dilenci pehlivanları yörelerindeki dilencilerden kestikleri haraçlarla geçinirdi. Dayağı bol, sürgünü çok nizam arayışları bugüne kadar taşınırken bu tarihin izini süren araştırmaları da kazıyarak “Peki bu dilenciler kim” diye soran Aslıcan Kalfa Topateş.

Türkiye’de ilk kez kapsamlı bir şekilde dilencilerle görüşerek bu sorunun cevabını arayan akademisyen Aslıcan Kalfa Topateş, doktora tezini İletişim Yayınları’ndan geçen hafta çıkan “Dilenciler” kitabıyla okuyuculara sundu. Ve yoksulluğu, "kişi başına düşen..." diye başlayan cümlelerin karşısına yazılan rakamlarla anlatmaya çalışmak yerine hiçbir sınıfa ait olamayanların, Türkiye'de yok denilen 'sınıfaltı kesim'in, dilencilerin hikâyesini aktardı.  

İnsanları dilenmeye sürükleyen süreçte neler oluyor? Dilenmeye zorlanıyorlar mı, yoksa kendi istekleriyle mi çıkıyorlar? Onlar dilenciliğe dair ne hissediyor? 24 saatlerini nasıl geçiriyorlar? Nerede dileneceklerine nasıl karar veriyorlar? Bir günde ne kadar kazanıyorlar? Kazandıklarını neye harcıyorlar? Hayata nasıl tutunuyorlar?  

2012-2013 yıllarını yayılan araştırması için Ankara’da 26 dilenciyle görüşerek bu soruların yanıtlarına ulaşan Aslıcan Kalfa, aralarında bir zabıtanın da olduğu 17 yetkili ile de konuştu. Doktora tezi kitap olarak raflarda yerini aldıktan sonra internet üzerinden söyleştiğimiz Aslıcan Kalfa Topateş, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü mezunu. Yüksek lisansını aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı’nda, doktorasını Siyasal Bilgiler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü’nde tamamladı.

Bugün Pamukkale Üniversitesi’nde öğretim elemanı olan ve sosyal politika ile çalışma sosyolojisi alanında çalışan Kalfa Topateş’in T24’ten Hazal Özvarış'ın sorularına verdiği yanıtlar "dilenciler" ile ilgili bilinmeyen pek çok gerçeği ortaya çıkartırken, kafalardaki bir sürü soru işaretine de yanıt verdi.

Özvarış'ın bu çarpıcı haberi de kendisini günün muhabiri olarak seçmemize yol açtı.